Artykuł
- Pierwsze wzmianki o Dołhobyczowie i okolicznych miejscowościach pochodzą z XV w. W owym czasie na terenach tych mieszkali tzw. służkowie. Ludność ta zajmowała się rolnictwem, ale zobowiązana była do służby wojskowej na prawie lennym.
- W II połowie XVII w. w Wólce Poturzyńskiej mieszkał murza Kryczyński - pułkownik tatarski na służbie Rzeczypospolitej, był postrachem sąsiadów. Toczył on prywatną wojnę z Mikołajem Rulikowskim, właścicielem pobliskich Kadłubisk. Kryczyński był przywódcą Lipków, zbuntowanych Tatarów polskich, którzy w roku 1672 przeszli na stronę Turcji. Jego osoba pojawiła się na kartach „Pana Wołodyjowskiego”, ostatniej części sienkiewiczowskiej Trylogii.
- W XVII i XVIII w. Dołhobyczów należał do rodu Skrzetuskich, krewniaków Mikołaja Skrzetuskiego, będącego pierwowzorem postaci głównego bohatera powieści „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza.
- Czasy świetności Dołhobyczowa związane były z rodziną Rastawieckich. W 1837 Antonio Corazzi(autor projektu m.in. pałacu Staszica i Teatru Wielkiego w Warszawie) przebudował dwór dołhobyczowski na okazały pałac. Mieścił on zbiory, których pozazdrościłoby niejedno muzeum. Franciszek Ksawery Perk odnotował w swoim pamiętniku „w Dołhobyczowie piękny pałac zwrócił moją uwagę. Włość ta wraz z pałacem jest własnością Edwarda Barona Rastawieckiego, bardzo znakomitego i wielce zasłużonego w kraju obywatela”. Napisał również: „Urządzenie pałacu bardzo piękne, a nawet umeblowanie wytworne, posadzki jako mozaikę bardzo gustownie i harmonijnie ułożone”. Rastawiecki był niezwykłym kolekcjonerem. W gromadzeniu kolekcji pomagał mu Józef Ignacy Kraszewski.
- Urokami tej ziemi zachwycał się Fryderyk Chopin. Gościł on u swojego przyjaciela Tytusa Woyciechowskiego. Podobno, w roku 1830 podczas niedzielnej mszy świętej w kościele rzymskokatolickim w Oszczowie, grał Fryderyk Chopin. Kościół ten, w 1468 roku, ufundowali i uposażyli okoliczni rycerze. Parafia w Oszczowie jest jedną z najstarszych w okolicy. Do dzisiejszych czasów zachował się skarbiec z 1746r.
- Z naszą ziemią związany jest autor „Lalki” i „Faraona” Bolesław Prus (Aleksander Głowacki). W niektórych starych wydaniach dzieł tego autora można znaleźć informacje, że słynny pisarz urodził się w Żabczu. W tej wsi zamieszkiwali rodzice słynnego pisarza, posługującego się herbem Prus I. Ojciec pracował w tutejszym majątku jako oficjalista. W Żabczu znajduje się pamiątkowa płyta ufundowana przez mieszkańców gminy z napisem:
„Nieśmiertelna cząstka jego ducha w sercu pokoleń późniejszych żyć będzie Sercom Serc Bolesławowi Prusowi”
Urząd Gminy Dołhobyczów
